NECDET SARAÇ YAZDI: SİYASALLAŞMIŞ DİNDEN DEMOKRASİ ÇIKMAZ!

AHA.Sorun yalnızca Diyanet İşleri Başkanı Ali Erbaş’ın son açıklaması değil, bu açıklama
yalnızca “niyetin” son halkalarından biri. Uzunca bir süredir siyasal İslam’ın
cumhuriyetle, laiklikle ve tabi Atatürk’le hep “yarım kalmış” bir hesaplaşması vardı. Bu
hesaplaşmayı aleni yapamadıkları için, işin etrafından dolaşarak her seferinde
halkayı biraz daha daraltıyorlar. Aslında bunu iktidarıyla, muhalefetiyle, akademik
çevreleriyle, medyasıyla herkes biliyor ama konu din olunca “herkes” temkinli
davranmayı, duymamış, görmemiş gibi davranmayı tercih ediyor!

İktidarın önemli bir bölümünün, gökyüzündeki tanrıyı yeryüzüne indiren, “egemenlik
kayıtsız şartsız milletin” diyen, din ile insan arasındaki aracıları ortadan kaldıran, kulu
hakları olan bireye, ümmeti yurttaşa dönüştüren, hilafetin yerine cumhuriyeti ve
parlamentoyu koyan anlayıştan mutsuz olduğunu bilmeyen var mı?
Diyanet İşleri Başkanlığı’nın Osmanlı’daki Şeyhülislamlık makamı gibi yeniden inşa
edilmeye çalışıldığını, Şeyhülislamlıkta olduğu gibi Diyanet’in de din dışında eğitimde
ve yargıda rolünün arttırıldığını görmeyen var mı?
Diyanet’in bütçesinin düzenli arttığını, Eğitim ve Savunma gibi bakanlıklarda “din
eğitimi” için ciddi bütçeler ayrıldığını, Diyanet’in protokol sırasının 50’lerden 10. sıraya
kadar yükseltildiğini bilmeyen var mı?
Üstelik artan yalnızca Diyanet’in rolü de değil, tarikatlar başta olmak üzere, onlarla
bağlantılı bütün derneklerin, vakıfların, medya kuruluşlarının, şirketlerin de rolü
sürekli artıyor. İstanbul, Ankara gibi büyükşehirlerde önemli ölçüde yolu kesilen dinci
vakıfların, derneklerin, yurtların Eğitim Bakanlığı gibi bakanlıklar üzerinden
beslenmeye çalışılması da bu bakışın bir ürünü…
“Hem laik hem Müslüman olunmaz. Bu millet isterse laiklik tabii ki gidecek” diyen de,
“İslam bize göre değil, biz İslam’a göre hareket edeceğiz. Nefsimize ağır gelse de
hayatımızın merkezine dönemin koşullarını değil, dinimizin hükümlerini
yerleştireceğiz” diyen de şu anda Türkiye Cumhuriyeti Cumhurbaşkanı.
Ayasofya’nın cami olarak açılışında yapılan “ihanet” vurgusu da, İstanbul
Sözleşmesi’nin iptali de tesadüfen yapılmadı. Taliban’a yönelik “Türkiye’nin Taliban’ın
inancıyla alakalı ters bir yanı yok” vurgusu da!
Mevcut iktidar yeni bir şey üretemediği, krizi çözemediği için kendi açısından sürekli
başa dönüyor ve istismara en açık olan dini öne sürüyor. Avrupa’nın 16. Yüzyılda
çözdüğü ve ilerlemenin önünü açtığı, bizim de Cumhuriyet’in ilanıyla önemli bir ivme
kazandığımız “din-devlet ilişkisini” yeniden önümüze koyuyor.
Oysa iktidarın her seferinde yeniden yeniden sarıldığı ve siyasileştirdiği dinden
demokrasi çıkmadığını Irak, Suriye, Libya, Afganistan, Yemen, İran gibi örneklerde
üstelik kerelerce deneyerek gördük. Açık ki, din ya da etnik kimlikler üzerinden
yürüyen tartışmalar Türkiye’yi de bölgeyi de ileri götürmüyor, sürekli geriletiyor. Bu
gerçek ışığında Türkiye’nin 57 İslam ülkesi içinde bütün tartışmalara rağmen
“demokrasinin olduğu tek ülke” olmasının nedeninin laiklik olduğu gerçeği bile pas
geçiliyor…

Demokrasinin bir biçimde işlediği ülkelerin 600 yıl önce çözdüğü sorunun, bizde
halen geçer akçe gibi konuşulmasını aşmanın, dünyada gelişimin dinamiği haline
dönüşen bilişim, yapay zeka, biyoteknoloji gibi alanlarda gelişmeyi yakalamanın yolu
din devleti kurma hayali ile açıkça hesaplaşmaktan geçer. Siyasal İslam’a din devleti
hayaline tavır almak, inanca, ibadete, ibathaneye tavır almak değildir. Tam tersine,
“din devleti” arzusunu reddetmek, isteyenin istediği gibi inanmasının, istediği yerde
ibadet etmesinin, tarif edilmenin, baskının olmadığı bir siyasal iklim yaratmaktır. Bu
iklimin taşıyıcısı da laikliktir! Laiklik, söylenenlerin tersine devletin bütün inançlara eşit
mesafede durmasını sağlayarak, inanç özgürlüğünün de güvencesi olur!
Şurası çok açık ki, Türkiye’de de, Suudi Arabistan’da da, Afganistan’da da laikliği
ısrarla savunarak hayata geçirmeden normalleşme ve demokratikleşme olmayacağı
gibi, “gerçek İslam bu değil” tartışmaları da ilelebet sürer gider, olan milyonlara olur…
Kendisini bir başka dinden, inançtan üstün gören, kendi tarifini yapan dinden, hele
hele siyasi iktidar isteyen hiçbir dinden demokrasi çıkmaz!
Ve bilinsin ki, Türkiye laiklikle yeniden tanışmazsa, ileriye değil, daha da geriye gider!
8 Eylül 2021, İstanbul
Necdet Saraç