HABERMAX.Koç Üniversitesi Sevgi Gönül Bizans Araştırmaları Merkezi (GABAM), Altıncı Uluslararası Sevgi Gönül Bizans Araştırmaları Sempozyumu kapsamında “Türkiye’de Bizans Çalışmalarının Serüveni” başlıklı bir sergi düzenliyor. Türkiye Cumhuriyeti’nin kuruluşunun yüzüncü yıldönümünde Türkiye’de Bizans çalışmalarının çokkültürlü doğasını ve kurumsallaşma hikâyesini inceleyen sergi, arşiv belgelerinden videolara birçok farklı malzemeyi ilk kez izleyiciyle buluşturuyor. Boğaziçi Üniversitesi Tarih Bölümünden Doç. Dr. Koray Durak küratörlüğünde ve GABAM Projeler Koordinatörü Merve Özkılıç editörlüğünde gerçekleştirilen sergi, 31 Mart 2024 tarihine kadar Koç Üniversitesi Anadolu Medeniyetleri Araştırma Merkezi’nde (ANAMED) ziyaret edilebilecek.
“Türkiye’de Bizans Çalışmalarının Serüveni” sergisi, Geç Osmanlı Dönemi’nden başlayarak Bizans çalışmalarının çokkültürlü doğasını ele alıyor. Kronolojik biçimde ele aldığı farklı temalar üzerinden ilerleyen sergide izleyiciler, Türkiye Cumhuriyeti anlatısında Bizans çalışmalarının kurumsallaşma hikâyesini inceleyebiliyor. Kurumsallaşma süreci, öncelikle 1923’ten başlayarak 1990’lara dek üniversitelerde tarih ve sanat tarihi bölümlerinin kurulması üzerinden açıklanıyor. Alan çalışmalarını da içeren bu anlatıya paralel olarak ilerleyen ve mekânı ikiye bölen ayrı bir bölümde ise Rum cemaatinin katkıları ve yabancı kurumlarla yapılan iş birlikleri görülebilir.
Serginin ikinci yarısı ise 1990’lardan günümüze gittikçe zenginleşen bilimsel toplantılar, geçmiş sergiler, mimari araştırmalar ve müze çalışmalarına odaklanıyor. Ziyaretçiler bu bölümde paleografi, epigrafi, sicilografi ve sualtı arkeolojisi çalışmaları ile mimari restorasyonları da görme imkânı buluyor.
Serginin son bölümü hem eğitim alanına ilgi duyanlara hem de kitap meraklılarına yeni bir bakış açısı sunuyor. Bu bölümde ortaöğretimde Bizans’a ilişkin müfredat değerlendirilirken konuya ışık tutacak çocuk kitapları da sergileniyor.
Cumhuriyet’in ilk yüzyılında Bizans araştırmalarının geldiği aşamayı tarihsel perspektiften anlatan birçok arşiv belgesini İlk kez ziyaretçilerle buluşturan sergi, interaktif unsurlarla da destekleniyor. Şahin Kılıç ve Buket Kitapçı Bayrı’nın Türkiye’de Bizans Çalışmaları: Bir Bibliyografya, 19. yüzyıl-2020 eserinde yer alan kaynakçanın görselleştirildiği dokunmatik bir ekran, izleyicilere araştırmalarda ağırlık kazanan konuları ve bilim insanlarının ilişki ağlarını keşfetme imkânı sunuyor. Bir diğer interaktif unsur ise Bizans tabakası bulunan kazı ve yüzey araştırmalarını gösteren bir haritadan oluşuyor. T.C. Kültür ve Turizm Bakanlığı’nın 2022 yılı izinlerine dayanarak hazırlanan ve bazı kazıların tanıtım videoları ile zenginleştirilen harita, alan çalışmalarının coğrafi dağılımını gösteriyor.
Sergide ayrıca Koç Üniversitesi Sevgi Gönül Bizans Araştırmaları Merkezi’nin “Sözlü Tarih Projesi: Türkiye’de Bir Bizansçı Olmak” projesinden bir seçki de sunuluyor. Semavi Eyice, Doğan Kuban, Melek Delilbaşı gibi yakın zamanda kaybettiğimiz çok değerli akademisyenlerden de görüşler içeren bu video kayıtlarından kesitler, temaları destekleyecek şekilde sergi alanında yer alıyor. Sözü Bizans araştırmalarının önde gelen uzmanlarına veren sözlü tarih projesinin ayrıntılı içeriğine Koç Üniversitesi Sevgi Gönül Bizans Araştırmaları Merkezi’nin web sitesinden erişilebiliyor.
Tasarımını Fika’dan Burak Şuşut, Dilara Tekin Gezginti, Duygu Güven’in yaptığı “Türkiye’de Bizans Çalışmalarının Serüveni” sergisi, Vehbi Koç Vakfı’nın malî desteği ve Arçelik’in sponsorluğunda ziyaretçiler ile buluşuyor. Koç Üniversitesi Sevgi Gönül Bizans Araştırmaları Merkezi tarafından Altıncı Uluslararası Sevgi Gönül Bizans Araştırmaları Sempozyumu münasebetiyle düzenlenen sergi, 31 Mart 2024 tarihine dek ANAMED’de ziyaret edilebilecek. Serginin, Türkiye’deki Bizans çalışmalarının bugüne kadarki en kapsamlı tarihini sunan aynı isimli kitabı ise çok yakında raflarda yerini alacak.