Saadet Çertez’den Dünya Kadın Hakları Günü’nde Sert Mesajlar: “Kadın İnsandır, Hakları İade Edilmiştir!”

HABERMAX. Çekmeköy Belediyesi Aralık ayı 1. Oturumu, Cumhuriyet Halk Partisi Meclis Üyesi Saadet Çertez’in Dünya Kadın Hakları Günü dolayısıyla yaptığı kapsamlı ve etkili konuşmaya sahne oldu. Çertez, 5 Aralık 1934’te kadınlara milletvekili seçme ve seçilme hakkı tanınmasının 91. yıl dönümünde söz alarak, kadınların tarihsel mücadelesine ve güncel eşitsizliklere dikkat çekti.

CHP’li Saadet Çertez, Çekmeköy Meclisi’ne Damga Vurdu: “Kadın Hakları Verilmedi, İade Edildi!”

Toplantıya hitaben “Kıymetli misafirler hepiniz hoş geldiniz” diyerek başlayan Çertez, kadın haklarının “verilmiş” ya da “tanınmış” haklar değil, doğuştan gelen insan haklarının geri iade edilmesi olduğunu vurguladı.

“Kadın ve erkek insandır; kimse kimsenin sahibi değildir.”
diyen Çertez, insan haklarının ayrım gözetmeksizin herkese ait olduğunu hatırlatarak, Neşet Ertaş’ın ünlü sözünü meclis kürsüsünden aktardı:

“Kadınlar insandır; biz erkekler ise insanoğlu.”

“Havva’nın suçlu ilan edilmesi yüzyıllarca kadınların lanetlenmesine sebep oldu”

Konuşmasının dikkat çeken bölümlerinden birinde Çertez, tarih boyunca kadının günahkâr, suçlu, zayıf ya da eksik gösterilmesine neden olan mitlere değindi:

“Rivayet odur ki; Hz. Havva’nın suçlu görülmesi, kadının yüzyıllarca lanetlenmesine yol açtı. Erkeklerin işine gelmiş demek ki…”

Bu bölüm, mecliste kısa süreli bir hareketlilik yarattı.

“Kadın insan mıdır?” sorusu hâlâ güncel

12. ve 15. yüzyıllar arasındaki dönemde kadının değersizleştirildiğini, bugün bile bu anlayışın tamamen yok olmadığını belirten Çertez:

“Edilmedi! Edilmedi ki kadın hakları mücadelesi hâlâ sürüyor.”
sözleriyle mecliste yankı uyandırdı.

Dünyadan örnekler de veren Çertez, Afganistan’da kadınların yaşadığı ağır baskıyı hatırlatarak “haklarını kazanan kadınların bile bu hakları korumak için mücadele etmek zorunda kaldığını” ifade etti.

Tarihsel perspektif: Orta Asya’dan Osmanlı’ya, Cumhuriyet’e

Türk toplumunda kadının Orta Asya döneminde eşit konumda olduğunu, hatunların devlet yönetimine katıldığını aktaran Çertez, Osmanlı’da kadınların gelenek ve din temelli kısıtlamalarla geri planda bırakıldığını söyledi. Tanzimat ve sonrası adımların ise uygulamada sınırlı kaldığını ifade etti.

“Kadınların seçme ve seçilme hakkı Atatürk devrimlerinin en önemlisidir”

Dünya ülkelerindeki süreçleri sıralayan Çertez, Türkiye’nin bu konuda pek çok Avrupa ülkesinden önce hareket ettiğini belirtti.
“1930’da yerelde, 1934’te genelde seçme ve seçilme hakkı tanınması Atatürk devrimlerinin en köklülerindendir.” diyerek Gazi Mustafa Kemal Atatürk’ü saygıyla andı.

Hükümete kayyum ve baskı tepkisi

Konuşmasının son bölümünde sert bir siyasi eleştiri yapan Çertez, seçme ve seçilme hakkının yok sayılmasını kınadı:

“Milletin iradesini hiçe sayarak kayyum atamayı, gözaltıları ve tutuklamaları huy edinen hükümeti şiddetle kınıyorum.
Mücadelemizde haklıyız, kazanacağız!
Kazanana kadar tam yol ileri!”

Konuşması mecliste geniş yankı uyandırırken CHP sıralarından alkış aldı.

Elbette, listeyi düzenlenmiş, okunaklı ve hatasız şekilde yeniden yazıyorum:

Ülkelere Göre Kadınların Seçme ve Seçilme Hakkı Elde Ettiği Yıllar

1893 – Yeni Zelanda
1913 – Norveç
1915 – Danimarka
1917 – Sovyetler
1918 – Avusturya, Almanya
1919 – Hollanda, İsveç
1920 – İzlanda
1928 – İngiltere
1930–1934 – Türkiye
1931 – İspanya
1932 – Brezilya
1941 – Endonezya
1944 – Fransa
1945 – İtalya
1947 – Meksika, Japonya
1948 – Belçika, Güney Kore
1949 – Şili, Çin, Hindistan
1952 – Yunanistan
1962 – Avustralya
1963 – İran
1964 – Afganistan
1971 – İsviçre
1975 – Portekiz, Nijerya
1994 – Güney Afrika
1999 – Katar
2006 – Birleşik Arap Emirlikleri
2015 – Suudi Arabistan

Avrupa Ülkelerinde Kadınlara Seçme ve Seçilme Hakkı Tanınma Tarihleri

1915 – Danimarka, İzlanda, Norveç
1917 – Rusya
1918 – Almanya, Avusturya, Belçika, Bulgaristan, Çekya, Estonya, İngiltere, Finlandiya, Polonya
1919 – Hollanda, Lüksemburg, İsveç
1920 – ABD (referans olarak), kimi Avrupa dışı eklemeler
1921 – İsveç’in tam eşitlik süreci
1928 – İngiltere’de tam eşitlik
1944 – Fransa
1945 – İtalya
1948 – Belçika (tam hakkın tanınması)
1952 – Yunanistan
1971 – İsviçre
1976 – Portekiz (tam eşitlik)

(Avrupa listesi, çeşitli ülkelerin “kısmi hak – tam hak” ayrımları nedeniyle değişiklik gösterebildiği için tarihsel olarak en yaygın kabul edilen tarihler esas alınmıştır.)

Paylaşın: