ÖZEL SEKTÖRDE ÜCRETLİ VE SERBEST ÇALIŞAN MİMAR, MÜHENDİS VE ŞEHİR PLANCILARININ SORUNLARI BÜYÜYOR. TÜM MESLEKTAŞLARIMIZIN İNSANCA YAŞAM HAKKINI SAVUNUYORUZ!

Yine TMMOB Bursa İl Koordinasyon Kurulu olarak üst birliğimize bağlı pek çok ildeki koordinasyon kurullarında olduğu gibi yakın tarihte Kamuda çalışan meslektaşlarımızın sorunları için bir basın açıklaması yapmıştık. Ancak özel sektörde ücretli ve serbest çalışan meslektaşlarımızın iş yeri, fabrika, toplumsal yaşam içerisinde karşı karşıya kaldıkları giderek artan işsizlik, ücretli çalışanların asgari ücret mücadelesi ve krizin çalışma yaşamına etkileri de yadsınamaz boyuta gelmiştir.

Ülkemizin içinde olduğu kriz meslek alanlarımızı da derinden etkilemektedir. Emeğin serbest piyasa adı altındaki sömürü ortamına terk edilmesi ile meslektaşlarımızın büyük çoğunluğu nispeten güvende hissedebilecekleri ücretli çalışma alanlarına yönelmektedir. Bu durumda meslektaşlarımız, sınırlı istihdam ve düşük ücretlerle piyasaya terk edilen kamu hizmetlerini almakta dahi zorluklar yaşamaktadır.

İşsizlik meslektaşlarımızın en can yakıcı sorunudur. Özellikle yeni mezun meslektaşlarımız işgücüne, çalışma yaşamına dâhil olamamaktadır. Daralan meslek alanları, neredeyse sıfır noktasına inen üretim ve buna bağlı azalan istihdam karşısında TÜİK verileri dahi işsizliği gizleyememektedir

Yaşanan krize ve derinleşen etkilerine karşın meslektaşlarımız düşük ücretlerle çalışmaya zorlanmaktadır. İşten çıkarmalarla tehdit edilen meslektaşlarımız güvencesiz bir çalışma yaşamına mecbur bırakılmaktadır. İstihdam alanları giderek daraltılmakta, meslek alanlarımız çalışılamaz bir hale getirilmektedir.

Mesleklerimizin kamusal işlevleri ortadan kaldırılmaktadır. Çalışma yaşamında meslektaşlarımızın birikim, gelişim ve yetenekleri değil sadece anlık kapasitelerine önem verilmektedir; özellikle genç meslektaşlarımızın karşısına tecrübe eksikliği bir engel olarak çıkarılmaktadır. İstihdam koşulları, meslek kimliği, meslek pratiği alanları, meslek alanının örgütsel bağlarını da giderek zayıflatılmaktadır.

Meslektaşlarımız fiziki, psikolojik ve mesleki sorunlarla karşı karşıyadır. Aşırı iş yükü, dinlenememe, rahatsız edici davranışlara maruz kalma, mobbing, uygunsuz koşullarda ve mesai dışı çalıştırılma ile meslek ve iş yeri kaynaklı riskler, işçi sağlığı ve iş güvenliği tedbirlerinin eksikliği gibi temel sorunlar giderek artmaktadır.

Ülkenin ve mesleğin içinde bulunduğu kriz, işsizlik, düşük ücretli çalışma ve temel haklardan yoksun olma durumları kaygıyı artırmaktadır. İşsizlikle, işten çıkarmalarla boğuşan meslektaşlarımız meslek dışı iş alanlarına yönelmektedir.

Birliğimiz ile Sosyal Güvenlik Kurumu Başkanlığı arasında, mühendis, mimar ve şehir plancılarının ücretli çalıştıkları sektörlerde kayıt dışı istihdamı önleme amacıyla 31 Temmuz 2012 tarihinde imzalanan “SGK ile TMMOB Arasında İşbirliği Protokolü” SGK tarafından 9 Haziran 2017 tarihinde tek taraflı olarak feshedilmiştir.

Protokole göre Birliğimiz, ücretli çalışan meslektaşlarımız için belirlediği asgari ücreti her yıl Aralık ayında Sosyal Güvenlik Kurumuna iletmekte ve kamuoyuna duyurmakta, SGK ise meslektaşlarımızın aldığı ücretin TMMOB tarafından belirlenen asgari ücretin altında olmaması için gerekli tedbirleri almaktaydı.

Protokolün esasını oluşturan yükümlülükleri tarif eden hükümler SGK tarafından önce Protokolden çıkarılmak istenmiş, Birliğimizin sistemin sağlıklı işlemesi için mevcut protokolün aynen korunması gerektiği yönündeki ısrarı üzerine Protokol hukuka aykırı bir biçimde tek taraflı olarak feshedilmiştir.

Protokol işleyişi süresince özel sektörde çalışan üyelerimizin ücretlerinde iyileşmeler olmuş ve SGK bildirimlerinin gerçek ücret üzerinden yapılması sağlanmıştır. Böylece bir nebze de olsa kayıt dışı çalışmanın önüne geçilerek meslektaşlarımızın sosyal güvenceleri adına olumlu bir adım atılmış ve prim ödemeleri konusunda kamunun yaşadığı parasal kayıplar da önlenmiştir.

SGK tarafından Protokolün tek taraflı olarak feshedilmesi ile ücretli çalışan meslektaşlarımız düşük ücretle çalışma ve primlerinin eksik yatırılması sorunuyla ile karşı karşıya bırakılmış, kayıt dışı istihdamın önü açılmıştır. Gerçekleşmeyen prim ödemeleri nedeniyle de kamu zarara uğratılmıştır. Yukarıda açıkladığımız nedenlerle, aklını ve emeğini ülkemizin gelişmesi ve kalkınması için kullanan, insanca bir yaşam uğruna alın terini döken yüz binlerce mühendis, mimar ve şehir plancısının düşük ücretler ile kayıt dışı istihdam edilmesi ve kamunun zarara uğraması engellenmelidir.

İşsizlik ne yazık ki artık serbest çalışan mühendis, mimar ve şehir plancılarının da sorunlarının başında gelmektedir.

Kontrolsüzce açılan üniversiteler ve arttırılan kontenjlar nedeniyle her yıl binlerce mühendis, mimar ve şehir plancısı iş bulamamakta bunun getirdiği sorunlara paralel olarak haksız rekabetle boğuşmakta diğer yandan hukuksal olarak takip edilemeyen en az asgari proje bedelleri nedeniyle ciddi mağduriyetler yaşamaktadırlar. Çevre ve Şehircilik Bakanlığı krizi görünmez kılmak adına Yapı Birim Maliyetlerini dahi güncellemezken; Yapı sektöründe bu maliyetler üzerinden belirlenen Serbest Mimarlık ve Mühendislik Hizmet Bedelleri bir yılı aşkın süredir enflasyonun oldukça gerisinde kalmakta; Mimar ve Mühendisler iki katı çalışıp, yarısı kadar kazanma noktasına getirilmektedirler.

31 Temmuz 2012 tarihinde imzalanan ve SGK tarafından 2017 yılında tek taraflı olarak feshedilen “SGK ile TMMOB Arasındaki Asgari Ücret İşbirliği Protokolü” yeniden yürürlüğe konmalıdır. Meslektaşlarımızın 2023 yılı için TMMOB tarafından brüt ücretin altında gösterilmesi engellenmelidir.

Sendikalaşma, güvenceli çalışma, güvenceli iş, toplu sözleşme tüm çalışanların hakkıdır.

Bilimsel ve teknik bilginin üretildiği, meslektaşlarımızın görev yaptığı tüm güvencesiz ve esnek çalışma alanlarında iş güvencesi sağlanmalıdır.

Fabrikada, ofiste, sahada ve şantiyede cinsiyet ayrımcılığı ve mobbing engellenmelidir.

İşçi sağlığı ve iş güvenliği tüm çalışanların ve tüm meslektaşlarımızın hakkıdır, iş cinayetlerinin ve iş kazalarının önüne geçilmelidir.

Mesleklerimizin temellerinin aşındırılması, toplumla arasındaki bağın kesilmesi, mesleklerimizin kamusal özelliklerinin ortadan kaldırılması kabul edilemez.

Meslektaşlar arası azalan güven tekrar güçlendirilmelidir.

Ülke sanayisi ve tarımını bitiren, meslek alanlarını yok eden ranta dayalı ekonomi politikaları terkedilmeli; üretime, sanayileşmeye, kalkınmaya dayalı ekonomi politikaları benimsenmelidir.

Hem toplum kesimlerinin hem de meslektaşlar arasındaki gelir adaletsizliği ortadan kaldırılmalı, herkese insanca yaşayabileceği temel ücret hakkı tanınmalıdır.

Meslek alanları geliştirilerek, istihdam üretime dayalı olarak artırılmalı ve işsizlik azaltılmalıdır.

Ülke düzeyinde insani yaşam koşullarına uygun asgari ücret, kıdem tazminatı ve emeklilik hakkı tüm çalışanlara, ayrım gözetmeksizin tanınmalıdır.

İnsan yaşamı için hayati öneme sahip olan yapı üretim sürecinin önemli ayağında yer alan serbest çalışan mühendis, mimar ve şehir plancılatrının serbest piyasa koşullarında kaybolmalarına izin verimemeli, hizmet üretimleri ve kazançları devlet takibi ve güvencesinde olmalıdır. Mimarlık ve Mühendislik Hizmet Bedellerini belirleyen Yapı Birim Maliyetleri enflasyona bağlı ve aylık olarak güncellenmelidir.

TMMOB’ ye bağlı Odaların mesupları için de Mesleki Sorumluluk Sigortası devreye girmelidir.

Mimar, Mühendis ve Şehir Plancıları için TMMOB ve bileşenlerinin de altına imza atabilecekleri Meslek yasaları ivedi olarak çıkartılmaldır.