HABERMAX.Bahçeşehir Üniversitesi Ekonomik ve Toplumsal Araştırmalar Merkezi (BETAM) 2023 Mayıs’a ilişkin Kiralık Konut Piyasası Görünümü araştırmasını yayımladı
Buna göre, ülke genelinde ortalama kiralık konut ilan metrekare fiyatındaki yıllık artış oranı
mayısta yüzde 101 oldu. Böylece nisan ayında yüzde 117 olan yıllık kira fiyatlarının
yıllık artış oranı mayısta yüzde 101'e gerilemiş oldu. Uzmanlar fiyat artış hızının
düştüğüne ancak fiyatların hala çok yüksek olmasından dolayı insanların kiralık konut
bulmakta zorlandığını söylüyor.
Mayıs ayında ülke genelindeki ortalama kiralık konut ilan metrekare fiyatı 113,2 TL'ye
yükseldi. Yıllık kira artış oranı İstanbul'da yüzde 109,4, Ankara'da yüzde 192,2,
İzmir'de ise yüzde 150 olarak öne çıktı. Ortalama kiralık konut ilan metrekare fiyatları
İstanbul'da 140,2 TL, Ankara'da 93,7 TL, İzmir'de ise 112,5 TL'ye yükseldi.
“KİRA FİYATLARININ ARTIŞ HIZI DÜŞTÜ”
Son dönemlerde kira fiyatlarının artmaya devam ettiğini ancak artış hızında düşüş
yaşandığını söyleyen Tüm Girişimci Emlak Müşavirleri Derneği (TÜGEM) Yönetim
Kurulu Üyesi Dr. Mustafa Koçak, “Kiralık konut fiyatlarının geçtiğimiz dönemlerde
çok artması insanların alım gücünü düşürmüştür, bu normalde fiyatları aşağı yönlü
hareket ettirmesi gerekirken, enflasyonun varlığı fiyatların yukarı yönlü hareket
etmesini sağlamıştır. Tabi bu da artış hızının azalmasına sebep olmuştur. Yine aynı
araştırmaya bakıldığında, kiralık ilan yaşı ortalamasının arttığı görülmektedir. Bu da
kiralık konutların artık daha uzun süre kiraya verilemediğini göstermektedir. Talep
yüksek ama kira ilan yaşı da yüksek. Bu gösteriyor ki, insanlar ilanlara girip
bakıyorlar, ev arıyorlar, ancak kiralayamıyorlar” diye konuştu.
ARZ YÜZDE 9, TALEP YÜZDE 14,6 ARTTI
Araştırmaya göre. kiralık konut ilan sayısı geçen aya kıyasla ülke genelinde yüzde 9
(195 bin 482'den 213 bin 20'ye), İstanbul'da yüzde 5,2 (74 bin 204'ten 78 bin 37'ye),
Ankara'da yüzde 24,9 (9 bin 197'den 11 bin 483'e), İzmir'de yüzde 10,5 (17 bin
921'den 19 bin 799'a) yükseldi. Kiralık konut talep endeksi nisandan mayısa yüzde
14,6 (184,7'den 211,7'ye) yükseldi. Öte yandan, kiralık konut talebinin geçen yılın
mayıs ayına kıyasla da yüzde 3,8 daha yüksek olduğu belirtildi.
TÜRKİYE’DE EMLAK BALONU MU VAR?
Türkiye’de emlak balonu olup olmadığı konusunda kesin bir cevap vermek zor. Çünkü
emlak balonunu tanımlamak için kullanılan kriterler farklılık gösterebiliyor. Bazı
uzmanlar, konut fiyatlarının 3 çeyrek boyunca %15 artması durumunda emlak
balonundan bahsediyor. Bazıları ise fiyatların gelir seviyesine göre çok yüksek
olduğunu ve gerçek değerinin çok üzerinde olduğunu savunuyor.
Türkiye İstatistik Kurumu (TÜİK) verilerine göre, Türkiye’de konut fiyat endeksi
2022 yılında %29,7 arttı. Bu oran 2021 yılında %23,9, 2020 yılında ise %10,5 idi.
Yani son üç yılda konut fiyatları ortalama %64 artmış oldu. Bu oran enflasyonun çok
üzerinde bir artış anlamına geliyor.
Konut fiyatları ile gelir seviyesi arasındaki ilişkiyi ölçmek için kullanılan bir gösterge
de konut fiyat/gelir oranıdır. Bu oran ne kadar yüksekse, konut almak o kadar
zorlaşıyor demektir. Türkiye’de bu oranın 2022 yılı sonunda ortalama 12 olduğu
tahmin ediliyor. Yani bir kişinin gelirinin tamamını konuta harcaması durumunda, bir
konut alabilmesi için 12 yıl çalışması gerekiyor. Bu oran OECD ülkelerinde ortalama 6
civarında.
Bu verilere bakarak Türkiye’de emlak balonu olduğunu söylemek mümkün olabilir.
Ancak bu balonun ne zaman patlayacağı veya patlayıp patlamayacağı konusunda kesin
bir tahmin yapmak zor. Çünkü emlak balonunun patlaması için bir tetikleyici faktörün
olması gerekiyor. Bu faktör şu anda belli değil.