HABERMAX. İstanbul Büyükşehir Belediyesi’nin (İBB) 2019’dan sonra hız verdiği raylı sistem yatırımları, kent içi ulaşımda tarihi bir kapasite artışı sağladı. Marmaray dahil günlük 2,7 milyon olan raylı sistem yolculukları, 2025 yılı itibarıyla 4 milyona çıktı. Böylece toplu ulaşım içindeki raylı sistem payı, 2018’deki %35,5’ten %42,9’a yükselerek İstanbul ulaşımında son yılların en büyük sıçramalarından biri gerçekleşti.
İBB’nin göreve geldiği 2019 yılında, kent genelinde yapımı durdurulmuş veya ağır aksak ilerleyen çok sayıda metro hattı bulunuyordu. Finansman yetersizlikleri, proje eksiklikleri ve sözleşmesel sorunlar nedeniyle ilerleyemeyen hatların bir kısmında şantiye dahi kurulmamıştı.
İBB Genel Sekreter Yardımcısı Doç. Dr. Pelin Alpkökin, o dönemi şöyle özetledi:
“Göreve geldiğimizde birçok hat durmuştu, araç üretimleri bile neredeyse tamamen kesilmişti. Öncelik sıralaması yaptık, tüm sorunları masaya yatırdık ve süreci yeniden başlattık.”
Bu kapsamda, durdurulmuş metro hatlarının neredeyse tamamı yeniden çalışır hale getirildi; tünel ve istasyon imalatları hızlandı, araç tedarik süreçleri yeniden başlatıldı.
İBB, 2019’dan itibaren raylı sistemler için 2,5 milyar Euro seviyesinde finansman sağlayarak 65,1 km uzunluğunda raylı sistemi hizmete aldı. Ulaştırma ve Altyapı Bakanlığı’nın tamamlayıp işletmesi için İBB’ye devrettiği hatlarla birlikte bu sayı 87,1 km oldu.
Açılan hatlardan bazıları şöyle:
Bu yatırımların ardından, İBB’nin işletmesindeki toplam hat uzunluğu 2025 itibarıyla 244,3 km’ye, kent genelindeki toplam raylı sistem uzunluğu ise 380,7 km‘ye çıktı.
Altyapı yatırımlarının yanı sıra araç tedarikinde de önemli ilerleme kaydedildi.
2019–2024 döneminde 176 yeni araç hizmete alındı; 278 aracın üretimi devam ediyor. Alpkökin, raylı sistem araç filosunun 5 yıl içinde %50 büyüyeceğini belirtti.
İstanbul, 2026 yılında iki yeni metro hattına kavuşacak:
İBB, yapımı süren mevcut hatları tamamladığında işletme uzunluğunun 2029’da 425 km’ye ulaşacağı öngörülüyor. Ulaştırma Bakanlığı tarafından yapılacak hatlarla birlikte bu uzunluğun 450 km’yi aşması bekleniyor.
Alpkökin, 2029 sonrası vizyonu ise şöyle açıkladı:
“Gerekli izin ve onayların verilmesi halinde yeni ihalelere çıkacağız. Hedefimiz, uzun vadede 700 km’lik bir raylı sistem ağına ulaşmak.”
Sefaköy–Beylikdüzü–Tüyap Metrosu, Üsküdar–Kadıköy–Maltepe Tramvayı, HIZRAY gibi projelerin tasarımları hazır durumda. Ancak bu projelerin uygulamaya geçebilmesi için kamu yatırım programına dahil edilmesi gerekiyor.
Özellikle Sefaköy–Beylikdüzü–Tüyap Metrosu için 2022’den bu yana yapılan 8 başvuru henüz onaylanmadı.