Dr. Dilek Leyla Mamçu: “Yanlış Antibiyotik Kullanımı Direnci Artırıyor, Çocuklar Daha Büyük Risk Altında!”

HABERMAX. Üsküdar Üniversitesi NPİSTANBUL Hastanesi Enfeksiyon Hastalıkları ve Klinik Mikrobiyoloji Uzmanı Dr. Dilek Leyla Mamçu, yanlış ve gereksiz antibiyotik kullanımının özellikle çocuklar, yaşlılar ve bağışıklığı zayıf bireyler için ciddi bir sağlık tehdidi hâline geldiğini vurguladı. Antibiyotiklerin kontrolsüz kullanımının dirençli bakteri oluşumuna yol açtığını belirten Dr. Mamçu, “Yaygın antibiyotikler etkinliğini yitirdikçe, zatürre, sepsis ve ishalli hastalıklar gibi tedavi edilebilir hastalıklar bile ölümcül hâle geliyor” dedi.

Antimikrobiyal direnç çocuk ölümlerini artırıyor

ESCMID Global 2025 konferansında sunulan araştırmalara dikkat çeken Dr. Mamçu, dirençli bakterilerin özellikle düşük ve orta gelirli ülkelerde çocuk ölümlerini artırdığını belirtti.
“Dikkat antibiyotikleri” olarak adlandırılan ve sıkı şekilde izlenmesi gereken antibiyotiklerin kullanımının Güneydoğu Asya’da %160, Afrika’da %126 oranında arttığını ifade eden uzman, bunun tehlikeli bir döngü yarattığını söyledi.

Doğru tanı olmadan antibiyotik verilmemeli

Antibiyotiklerin “her ateş, her boğaz ağrısı” için kullanılmaması gerektiğini vurgulayan Dr. Mamçu, doğru kullanımın temel şartını şu sözlerle anlattı:

“Doğru antibiyotik kullanımı için bakteriyel enfeksiyonun mikrobiyolojik olarak kanıtlanması gerekir. Enfeksiyon yokken antibiyotik kullanmak direnci hızlandırır.”

Yanlış antibiyotik seçimi, uygunsuz doz ve düzensiz kullanımın, hem tedaviyi etkisiz hâle getirdiğini hem de direnç gelişimini tetiklediğini belirtti.

2050’de yılda 10 milyon ölüm bekleniyor

Dünya Sağlık Örgütü’nün 2024 raporuna göre, gerekli önlemler alınmazsa 2050 yılında antibiyotik direnci nedeniyle yıllık 10 milyon ölüm yaşanabileceğini hatırlatan Dr. Mamçu, bu durumun “tüm insanlığı tehdit eden küresel bir kriz” olduğunu söyledi.

Antibiyotiklerin sadece insan sağlığında değil, hayvancılık ve tarımda da kontrolsüz şekilde kullanıldığını hatırlatan uzman, bunun gıda, su ve çevre yoluyla dirençli bakterilerin hızla yayılmasına neden olduğunu ifade etti:

“Antibiyotik direnci, insan–hayvan–çevre üçgeninde ele alınması gereken bir ‘tek sağlık’ sorunudur.”

Türkiye’de her 100 reçetenin 14’ünde antibiyotik var

Türkiye’de antibiyotiklerin hâlâ en sık tüketilen ilaçlar arasında olduğunu belirten Dr. Mamçu, reçetesiz antibiyotik satışının yasaklanmasının önemli bir adım olduğunu ancak direnç oranlarının hâlâ yüksek seyrettiğini söyledi.

Dirençli mikroorganizmaların özellikle yoğun bakım hastalarında ve bağışıklığı düşük kişilerde ölüm riskini ciddi şekilde artırdığını ifade eden Mamçu, dirençli bakterilerin hastane yatış sürelerini uzattığını, tedavi maliyetlerini yükselttiğini ve ağır komplikasyonlara neden olduğunu dile getirdi.

“Antibiyotik gerekip gerekmediğine karar yalnızca doktora aittir”

Dr. Mamçu, antibiyotiklerin güvenli ve etkili kullanımına ilişkin önerilerini şöyle sıraladı:

• Antibiyotikler mutlaka doktor reçetesiyle alınmalı.
• Tedavi erken kesilmemeli, ilaçlar belirtilen süre boyunca tamamlanmalı.
• Düzenli kullanım şart; doz atlanırsa çift doz alınmamalı.
• Yan etki görüldüğünde mutlaka doktora danışılmalı.
• Her belirti antibiyotik gerektirmez; karar verme yetkisi yalnızca doktorlara aittir.

Dr. Mamçu, antibiyotik direncinin önlenmesi için bilinçli kullanımın şart olduğunu vurgulayarak, “Doğru antibiyotik kullanımı hem bireysel sağlığımız hem de toplum sağlığı için hayati önem taşıyor” dedi.

Paylaşın: